Vật lý là ngành khoa học cơ bản, đã được phát triển
từ thời cổ đại, được giảng dạy, nghiên cứu từ bậc sơ cấp tới cao cấp, tại khắp
các quốc gia, dân tộc trên thế giới và là nền móng cho nhiều khoa học hiện đại.
Viện Vật lý là một trong những đơn vị được thành lập đầu tiên trong quá trình
xây dựng nền khoa học Việt Nam, góp phần trọng yếu trong những ngày đầu thành
lập của Viện Khoa học Việt Nam nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt
Nam.
Khi xây dựng đề
án phát triển các trung tâm khoa học quốc tế, cùng với Bộ Khoa học và Công
nghệ, Viện Hàn lâm đã đề xuất lựa chọn lĩnh vực Vật lý, với sự ủng hộ, hỗ trợ
tích cực từ các cơ quan liên quan của Việt Nam và UNESCO, Đại hội dồng UNESCO
trong phiên họp lần thứ 38 năm 2015 với 195 nước thành viên thông qua việc
thành lập Trung tâm Vật lý Quốc tế - Trung tâm dạng II dưới sự bảo trợ của UNESCO,
đặt tại Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - cơ quan nghiên cứu khoa
học của Chính phủ Việt Nam. Ngay sau khi được Đại hội đồng UNESCO thông
qua năm 2015, trung tâm đã tiến hành các hoạt động đào tạo và nghiên cứu
vật lý trình độ quốc tế dưới hình thức các lớp học, hội nghị, hội thảo, tài
trợ tài năng trẻ của Việt Nam, khu vực Đông Nam Á, hướng tới một số nước
trong khu vực Châu Phi - nơi vật lý còn đang phát triển; đồng thời bước đầu tổ
chức các nhóm và thực hiện các đề tài nghiên cứu. Bên cạnh đó các
hoạt động góp phần quảng bá tri thức khoa học cho cộng đồng cũng được quan
tâm nhằm đa dạng hóa hoạt động của trung tâm.
Trung tâm Vật lý Quốc tế có các mảng hoạt động
chính gồm: (1) Đào tạo vật lý trình độ quốc tế, (2) Nghiên cứu vật lý trình độ
quốc tế, (3) Tư vấn cho các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia giáo dục và
tuyên truyền cho công chúng về lĩnh vực vật lý.
Bên cạnh đó, Trung tâm cũng có nhiệm vụ tổ chức hoạt
động hợp tác quốc tế, bao gồm: Hợp tác với Chương trình quốc tế về Khoa học
cơ bản (IBSP) của UNESCO, Trung tâm Quốc tế Vật lý lý thuyết (ICTP) tại
Trieste (Italia) và các tổ chức khoa học khác, tổ chức các sự kiện khoa học
và chuyển giao tri thức về vật lý (các lớp học, hội thảo, hội nghị,
semina...) phù hợp với các chương trình của UNESCO. Ngoài ra, Trung tâm cũng
sẽ hợp tác nghiên cứu và ứng dụng với các trường đại học, viện nghiên cứu
trong nước và quốc tế, trong đó đặc biệt chú ý đến các quốc gia ASEAN, Châu Á
- Thái Bình Dương và châu Phi. Các hoạt động hợp tác bao gồm: trao đổi chuyên
gia ngắn hạn, cử chuyên gia của Việt Nam đi dạy các lớp ngắn hạn, tham gia
các hội nghị, hội thảo, đón chuyên gia và học viên của các nước đến học tập
và làm việc tại trung tâm.
|