Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công văn số 1418/VPCP-KGVX ngày 08 tháng 02 năm 2018, ngày 09 tháng 02 năm 2018, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã ký Công văn số 589/BGDĐT-VP yêu cầu Thường trực Hội đồng Chức danh giáo sư ngành/liên ngành tổ chức rà soát lại kỹ lưỡng hồ sơ các ứng viên theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nếu phát hiện trường hợp ứng viên nào không đáp ứng đủ tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư (GS, PGS) theo quy định thì kiên quyết không công nhận. Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước cũng đã thành lập Tổ Công tác kiểm tra hồ sơ ứng viên đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017 (Tổ Công tác) để rà soát lại kỹ lưỡng hồ sơ ứng viên (Quyết định số 04/QĐ-HĐCDGSNN ngày 21 tháng 02 năm 2018 và Quyết định số 05/QĐ-HĐCDGSNN ngày 27 tháng 02 năm 2018).
Ngày 27 tháng 2 năm 2018, Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã tổ chức họp, nghe báo cáo tổng hợp kết quả kiểm tra, rà soát hồ sơ ứng viên của 28 Hội đồng Chức danh giáo sư ngành, liên ngành và kết quả rà soát lại hồ sơ của Tổ Công tác. Kết quả rà soát việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017 như sau:
1. Về số lượng ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017
Đợt xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017 là công việc thường niên theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Đối tượng, tiêu chuẩn, quy trình xét công nhận đạt tiêu chuẩn GS, PGS tiếp tục được thực hiện theo Quyết định số 174/2008/QĐ-TTg, Quyết định số 20/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và các Thông tư liên quan do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
Những năm gần đây số lượng ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS đều tăng, trong đó năm 2017 tăng nhiều hơn những năm trước là do:
a) Thời gian kết thúc nộp hồ sơ xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017 kéo dài thêm gần 6 tháng (năm 2017 thời điểm hết hạn nộp hồ sơ là ngày 05/11, năm 2016 là ngày 25/5) nên số lượng ứng viên đăng ký xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS tăng nhiều hơn so với năm trước. Nguyên nhân là do việc sửa đổi quy định tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư hiện hành còn chậm do có nhiều ý kiến khác nhau, cần thêm thời gian để hoàn thiện (có ý kiến muốn giữ như quy định cũ, số khác lại muốn theo tiêu chuẩn cao như quốc tế);
b) Số lượng ứng viên có khả năng đáp ứng đủ các tiêu chuẩn hiện hành tăng lên do những năm qua có nhiều giảng viên được đào tạo ở nước ngoài theo các đề án của Chính phủ đã tốt nghiệp trở về nước và tích lũy đủ điều kiện cần thiết để làm hồ sơ xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS;
c) Nhiều trường đại học, cả công lập và ngoài công lập, có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện cho cán bộ giảng dạy để nâng cao năng lực đội ngũ (đạt chuẩn GS, PGS) đáp ứng các điều kiện đảm bảo chất lượng của trường.
2. Về chất lượng ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017
Khi xem xét, đánh giá và bỏ phiếu tín nhiệm, Hội đồng giáo sư các cấp đã căn cứ vào cả ba yếu tố theo qui định: thành tích nghiên cứu khoa học, kết quả đào tạo và đóng góp xã hội của các ứng viên.
Chất lượng khoa học của các ứng viên năm nay so với năm 2016 và các năm trước đã tăng lên một bước rõ rệt và ngày càng tiệm cận tới các chuẩn mực quốc tế. Mặc dù việc công bố kết quả nghiên cứu trên các tạp chí nước ngoài chưa bắt buộc theo qui định hiện hành nhưng nhiều ứng viên có công bố nghiên cứu của mình trên các tạp chí, kỷ yếu hội nghị khoa học quốc tế. Số lượng các bài báo được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế có uy tín (trong danh mục ISI và Scopus) của các ứng viên trong những năm gần đây tăng nhanh, nhất là trong các hội đồng khoa học tự nhiên và công nghệ (năm 2017 có 5.316 bài, trong khi năm 2016 chỉ có 2.510 bài).
Năng lực ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh, của các ứng viên tốt hơn so với những năm trước, đặc biệt là các ứng viên trẻ đã đi du học ở nước ngoài. Các Hội đồng Chức danh giáo sư ngành, liên ngành đã yêu cầu cao khi thẩm định ngoại ngữ các ứng viên thông qua trình bày báo cáo và trả lời trực tiếp các câu hỏi của thành viên hội đồng. Nhiều ứng viên thành thạo 2 ngoại ngữ thông dụng.
3. Kết quả xét đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017
Theo kết quả xét của Hội đồng giáo sư nhà nước công bố ngày 01 tháng 2 năm 2018, tổng số ứng viên đạt tiêu chuẩn GS, PGS là 1.226 người trên tổng số 1.537 ứng viên (đạt tỷ lệ 79,76%), trong đó ứng viên GS là 85 trên 151 (đạt tỷ lệ 56,29%), ứng viên PGS là 1.141 trên 1.386 (đạt tỷ lệ 82,32%). Năm 2016, tổng số ứng viên đạt tiêu chuẩn GS, PGS là 703 người trên tổng số 931 ứng viên (đạt tỷ lệ 75,51%), trong đó ứng viên GS là 65 trên 118 (đạt tỷ lệ 55,08%) và ứng viên PGS là 638 trên 732 (đạt tỷ lệ 78,47%). Tỉ lệ đạt này cũng xấp xỉ như những năm trước. Nhiều ngành tỉ lệ đạt chỉ từ 50-65% (như Kinh tế: 58,21%, Công nghệ thông tin: 63,04%, Điện - Điện tử - Tự động hóa: 64,71%).
Theo quy định, Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước chỉ xét, công nhận đạt tiêu chuẩn GS, PGS còn việc bổ nhiệm các chức danh GS, PGS do các cơ sở giáo dục đại học thực hiện. Những trường có yêu cầu cao, đã có nhiều giảng viên có chức danh GS, PGS thì có thể lựa chọn những người có thành tích giảng dạy, nghiên cứu khoa học cao hơn để bổ nhiệm.
4. Kết quả rà soát hồ sơ ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã tổ chức rà soát 1.226 hồ sơ ứng viên một cách nghiêm túc, khách quan. Kết quả rà soát đến thời điểm hiện nay (05/3/2018) có 1.131 hồ sơ ứng viên đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017 mà Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã thông qua tại Phiên họp lần thứ VII ngày 01 tháng 02 năm 2018 bảo đảm đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định, không có đơn thư tố cáo.
Trong số hồ sơ chưa đảm bảo đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định, cần xác minh thêm hoặc có đơn thư khiếu nại, tố cáo, Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã gửi công văn yêu cầu các cơ sở giáo dục đại học và cơ quan liên quan cung cấp tài liệu, minh chứng cụ thể. Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước cũng đã giao Tổ Công tác làm việc trực tiếp với cơ quan liên quan để xác minh thêm. Những ứng viên có đơn thư khiếu nại, tố cáo được xem xét theo quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Ngày 28 tháng 02 năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có Công văn số 42/BGDĐT-VP báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc rà soát việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017. Ngày 02 tháng 3 năm 2018, Thường trực Chính phủ đã họp, cho ý kiến về việc này.
Thực hiện kết luận của Thường trực Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước và Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước đã nghiêm túc rút kinh nghiệm sâu sắc vì còn có hồ sơ ứng viên chưa đảm bảo đầy đủ tiêu chuẩn, cần xác minh thêm trong đợt xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017.
Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước sẽ ký quyết định công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2017 đối với các ứng viên bảo bảo đảm đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định, không có đơn thư tố cáo.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư nhà nước giao Thanh tra Bộ chủ trì xác minh làm rõ thông tin các trường hợp mà hồ sơ chưa đảm bảo đầy đủ tiêu chuẩn theo quy định, cần xác minh thêm hoặc có đơn thư khiếu nại, tố cáo, sớm công bố kết quả xác minh.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy định thay thế Quy định tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh GS, PGS ban hành kèm theo Quyết định số 174/2008/QĐ-TTg ngày 31 tháng 12 năm 2008 và Quyết định số 20/2012/QĐ-TTg ngày 27 tháng 4 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ để áp dụng ngay từ đợt xét công nhận mới.